Begin 2018 wordt gestart met de werkzaamheden ten behoeve van het project: “Herinrichting Middenweg-Zuid”. Ter voorbereiding op het werk zijn bodemonderzoeken uitgevoerd. In de wegbermen zijn verontreinigingen aangetroffen. Een van de onderdelen van de herinrichting is het verlagen van de weg met wegbermen en tegelijkertijd het verbreden van het ‘dijkprofiel’. Hierdoor ontstaat er een robuuster dijkprofiel waarop het wegverkeer, de ondergrondse kabels en leidingen en de nieuwe bomen (Iepen) in de toekomst een betere positie ten opzichte van elkaar krijgen. Om dit alles te kunnen realiseren worden er in de wegbermen regelmatig werkzaamheden uitgevoerd, gedurende de gehele uitvoering. Dit gebeurt in diverse werkgangen op de Middenweg. De werkzaamheden in de verontreinigde bermen moeten op een veilige wijze uitgevoerd worden voor zowel de aannemer als de omgeving.
Hieronder treft u informatie aan over de verontreinigingen, de aanpak van het werk en veel gestelde vragen om u duidelijkheid te geven over de verontreinigingen.
Historie verontreiniging
De Middenweg-Zuid is van oudsher een uniek deel van Heerhugowaard. Sinds het ontstaan van de weg in de zeventiende eeuw is er weinig veranderd. Het vele gemotoriseerde verkeer dat gebruik gemaakt heeft van de weg heeft er mede voor gezorgd dat de bermen verontreinigd zijn geraakt door o.a. autobanden, uitlaatgassen, olie e.d. Daarnaast heeft slijtage van het vroeger veel toegepaste teerhoudende asfalt heeft hier zijn aandeel in gehad. Soortgelijke vervuiling van wegbermen komt dan ook veelvuldig voor langs oude wegen.
Type verontreinigingen en aanpak
Wegbermen (PAK’s)
Bodemonderzoek heeft uitgewezen dat er verschillende verontreinigingen aanwezig zijn. De mate van verontreiniging verschilt per locatie. Aangetroffen stoffen in de wegbermen zijn over het algemeen lichte verontreinigingen aan o.a. zware metalen en minerale olie evenals een matige tot sterke verontreiniging aan PAK’s (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen).
Doordat de Middenweg in het verleden meerdere malen is opgehoogd, zijn de verontreinigingen in zowel de boven- als ondergrond aangetoond in de wegbermen. Met betrekking tot verontreinigingen gaat de aandacht vooral uit naar de sterke verontreiniging met PAK’s.
Bij een bodemverontreiniging hoeft niet altijd sprake te zijn van een gezondheidsrisico. In de meeste gevallen is er ook geen gezondheidsrisico. Dit is afhankelijk van de specifieke, lokale situatie. Het gezondheidsrisico van deze specifieke vervuiling in de wegbermen is getoetst. Het saneren van de bodemverontreiniging is niet urgent en bij het huidige en toekomstige gebruik zijn geen risico’s aanwezig (zie ook veel gestelde vragen).
Aanpak wegbermen
Veel kabels en leidingen zijn aanwezig in de vervuilde wegbermen wat volledig verwijderen van de verontreiniging lastig maakt. Er zijn geen risico’s bij deze vervuiling aanwezig en een eventuele sanering is niet urgent (zie boven). Het volledig verwijderen van de vervuilde grond kost daarnaast erg veel geld. Om deze redenen blijft de vervuiling aanwezig in de bermen, met uitzondering van overtollige grond.
De verontreinigde grond wordt ter verbreding van het ‘dijklichaam’ gebruikt. De verontreinigde toplaag wordt gemengd met nieuwe teelaarde als grondverbetering voor de aan te planten bomen. Overtollige verontreinigde grond wordt afgevoerd. Deze grond wordt aangebracht boven het waterpeil in de sloot.
Het deel waar gewerkt wordt zal met hekken afgezet worden. Zoals bij elke sanering van deze aard en omvang dragen de personen die de sanering uitvoeren verplicht beschermende kleding. Dit zijn gekleurde pakken die het lichaam volledig bedekken. Het is niet nodig voor de medewerkers om gelaatsbescherming te gebruiken. Schoon werken en het voorkomen van vervuilde grond in de mond is belangrijk tijdens het werk.
Veiligheidsmaatregelen voor werken in verontreinigen zijn nagenoeg het gehele werk zichtbaar op de plekken waar gewerkt wordt, zoals veiligheidsborden (met ‘toxic’), hekken en een saneringsunit (t.b.v. omkleden medewerkers). De werkzaamheden in de bermen worden uitgevoerd door een gecertificeerde aannemer.
Wegdek
Onder een klein deel van het wegdek in de zuidelijke bocht zit loodvervuiling direct onder het asfalt. Deze zal worden gesaneerd nadat het asfalt is verwijderd. Bij een drietal inritten is asbest aangetroffen in de fundering.
Aanpak wegdek
Met de desbetreffende bewoners wordt contact opgenomen in verband met de sanering. Deze inritten zijn momenteel voorzien van een afdekking van klinkers of grind, waardoor er geen risico’s aanwezig zijn.
Depot
Op een depotlocatie aan de zuidzijde van de Middenweg, tegenover Intratuin, wordt grond tijdelijk opgeslagen en deels gemengd met teelaarde voor de boomvakken. Boomwortels worden op het depot uit de grond verwijderd. Op de depotlocatie wordt de ondergrond met folie gescheiden van de vervuilde tijdelijke grond. Het depot vormt geen gevaar voor de omgeving. De toegang van de depotlocatie zal worden voorzien van een afsluitbaar hek met pictogrammen. Het depot wordt aan het einde van de werkzaamheden weer in oorspronkelijke staat hersteld.
Veel gestelde vragen
Wat is PAK (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) precies?
PAK’s zijn een groep van honderden organische stoffen opgebouwd uit twee of meer benzeenringen, welke vooral in de belangstelling staan vanwege de daaraan toegedichte carcinogene eigenschappen. PAK’s ontstaan bij onvolledige verbranding of verkoling van diverse koolstof bevattende materialen. Daartoe behoren onder andere fossiele brandstoffen, voedingsmiddelen en hout. PAK’s worden bijvoorbeeld gevormd bij de vergassing van kolen, bij het aanbranden van eten (barbecueën), het verstoken van brandstof en het zit ook in sigarettenrook. PAK’s zijn in het verleden ook toegepast in asfalt als bindmiddel.
Lijkt PAK op asbest?
Nee, dit is een hele andere stof.
Op internet, als ik PAK intoets, lees ik dat je er kanker van kan krijgen. Is dat waar?
Van PAK kun je inderdaad kanker krijgen. De kans dat je kanker krijgt als gevolg van de aangetoonde bodemverontreiniging is echter heel erg klein, omdat de PAK gehalten in de grond relatief laag zijn en de blootstellingsduur kort.
Kan het nu zo zijn dat dit stofje PAK is uitgeloogd? (Uitlogen is een proces waarbij mineralen uit een vaste substantie worden onttrokken door middel van oplossing in een vloeistof.)
PAK is een stof die immobiel is, dit betekent dat deze op de plaats blijft waar het is aangetroffen.
Is het aannemelijk dat het nu ook in mijn eigen achtertuin ligt en is er risico voor mijn gezondheid?
Nee, want de PAK’s en overige stoffen bevinden zich alleen in de grondlaag direct naast de verharding en logen niet uit.
Is er een gevaar voor de volksgezondheid en wat is een risicobeoordeling?
Als de concentraties van schadelijke stoffen in de bodem boven bepaalde waarden uitkomen, kan bodemverontreiniging soms risico’s vormen voor de volksgezondheid. Een vervuilde bodem betekent lang niet altijd dat er ook gezondheidsrisico’s aanwezig zijn. Het is van belang om te weten hoeveel iemand van die grond binnenkrijgt (is er contact tussen mensen en de schadelijke stoffen in de grond)?. Als er groenten worden gegeten uit een tuin of als er kinderen langdurig spelen op/in vervuilde grond, is het contact met verontreinigde grond bijvoorbeeld groter dan wanneer de bodem bedekt is of niet intensief wordt gebruikt. Of er inderdaad sprake is van gezondheidsrisico’s, is dus afhankelijk van de soort en hoeveelheid van een stof die aanwezig is, de blootstellingsduur, van de omstandigheden en van het gebruik van de bodem.
Bij een risicobeoordeling wordt in beeld gebracht wat de omvang en samenstelling van een verontreiniging is, en wat de mogelijke blootstellingroutes en effecten bij ontvangers (mens of ecosysteem) zijn. Bodemverontreiniging kan zich in het ecosysteem verspreiden via de voedselketen (doorvergiftiging). Mensen kunnen blootgesteld worden via:
- de inname van grond;
- consumptie van groente, vlees en melkproducten geteeld op verontreinigde bodem;
- inademing van uitdampende stoffen of van stofdeeltjes
- huidcontact.
Meestal zijn gezondheidseffecten van bodemverontreiniging niet zo groot, omdat de directe blootstelling van de mens aan de stoffen klein is.
Een risicobeoordeling wordt uitgevoerd middels het toetsingsprogramma Sanscrit. Sanscrit is een specifiek instrument om beslissingen voor resp. spoed voor bodemsanering door te bepalen of er onaanvaardbare risico’s zijn Met dit instrument kan beoordeeld worden of de verontreinigde bodem wel of geen risico’s oplevert voor de mens of het milieu. Bij het huidig en toekomstig gebruik van de bermen Middenweg-Zuid zijn geen onaanvaardbare risico’s aanwezig.
De sterke verontreiniging met asbest en lood is alleen aangetroffen in de fundering van drie inritten. Deze fundering is momenteel nog afgedekt met een laag grind of met klinkers, waardoor direct contact niet mogelijk is. De werkzaamheden ter plekke zullen onder verhoogde veiligheidscondities en verscherpte uitvoeringsmethoden uitgevoerd worden, zodra de fundering vrij gegraven wordt.
Waarom wordt de 'verontreinigingen' niet helemaal uit de grond weg gehaald?
De mate van verontreiniging is dusdanig dat dit geen gevaar voor de volksgezondheid is. Grond direct naast een oudere weg zal in veel gevallen verontreinigingen bevatten. Daarom is ervoor gekozen om geen nieuwe schone grond toe te passen maar om grond zoveel mogelijk her te gebruiken op de locatie zelf. Het risico en de urgentie zijn heel laag en de aanpak scheelt enorm in kosten. Het is ook heel moeilijk om alle verontreinigingen te verwijderen tussen kabels en leidingen.
Is er een gevaar voor kinderen die nabij het gebied spelen?
Het is een werkterrein, hier is altijd een verhoogd risico voor ongevallen. Om het risico te verkleinen zal het werkgebied worden afgezet zodat het moeilijker wordt om dicht bij de werkzaamheden en verontreinigingen te komen.
Transportvoertuigen zullen gebruik maken van de Middenweg om grond te vervoeren. Deze dienen rustig te rijden. Waar nodig zullen verkeersregelaars ingezet worden om de veiligheid te verhogen.
Is er een gevaar voor loslopende dieren?
Aangeraden wordt om nabij de werkzaamheden dieren aan te lijnen om te voorkomen dat ze het werkgebied in gaan.
Hoe kan ik veilig mijn woning bereiken als er voor mijn woning gewerkt wordt, met open bermen?
Een bestaande toegang vanaf de openbare weg tot uw woning zal zoveel mogelijk gehandhaafd blijven, bijvoorbeeld middels rubberen rijplaten met aan weerszijde een tijdelijke afzetting (hekwerk of wegafzetting van schildjes met waarschuwingslinten).
Wat is het risico van grond op de weg vanuit transport e.d. voor de omgeving?
Tijdens het laden en lossen van grond wordt op toegezien dat er geen morsingen plaatsvinden op de openbare weg. Eventuele morsingen van verontreinigde grond worden opgeruimd. Tevens wordt periodiek de rijbaan schoongeveegd door de aannemer.
Er worden meerdere keren (grond)werkzaamheden in de bermen uitgevoerd. De verontreinigde grond ligt na elke grondroering weer bloot.
Is dit gevaarlijk als ik hiermee in aanraking kom (doorheen loop of aanraak)?
Nee, dat is niet gevaarlijk. Dit soort Incidentele blootstelling levert geen gevaar op voor de gezondheid.
Wat als ik grond vanuit de berm of vanaf de weg onder mijn schoenen krijgen? Wat als ik dit naar binnen loop en hiermee in aanraking kom? Is dit gevaarlijk?
Nee, ook dat is niet gevaarlijk. Ook hierbij is sprake van Incidentele blootstelling, die geen gevaar op voor de gezondheid oplevert.